10 Λάθη στη Σκέψη μας, που Συνθλίβουν την Ψυχική μας Δύναμη
Η ψυχική μας δύναμη απαιτεί το τρίπτυχο :
διαχείριση των σκέψεων,
ρύθμιση των συναισθημάτων και
λειτουργική συμπεριφορά ανεξαρτήτως συνθηκών.
Παρότι αυτοί οι τρεις τομείς μπορεί να μας προβληματίσουν, οι σκέψεις είναι αυτές που συχνά μας δυσκολεύουν περισσότερο.
Καθώς βιώνουμε τη ρουτίνα της καθημερινότητας, ο εσωτερικός μας μονόλογος διηγείται την εμπειρία μας. Οι συζητήσεις με τον εαυτό μας καθοδηγούν τη συμπεριφορά μας και επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τους άλλους. Πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζει, επίσης, ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας, τους άλλους ανθρώπους και τον κόσμο εν γένει.
Ωστόσο, αρκετά συχνά, οι συνειδητές μας σκέψεις δεν είναι ρεαλιστικές· είναι παράλογες και ανακριβείς. Το να πιστεύουμε τις παράλογες σκέψεις μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, όπως θέματα στην επικοινωνία, προβλήματα στη σχέση και μη υγιείς αποφάσεις.
Είτε παλεύουμε να επιτύχουμε προσωπικούς, είτε επαγγελματικούς στόχους, το κλειδί για την επιτυχία ξεκινά με την αναγνώριση και αντικατάσταση των ανακριβών σκέψεων. Τα πιο συχνά διεργασιακά λάθη μπορούν να χωριστούν στις εξής 10 κατηγορίες:
1. Όλα ή Τίποτα
Καμιά φορά βλέπουμε τα πράγματα μόνο άσπρα ή μόνο μαύρα: ίσως έχετε κατά νου δύο κατηγορίες συναδέλφων, τους καλούς και τους κακούς. Ή ακόμα θεωρείτε ότι κάποιο έργο στέφθηκε με επιτυχία ή αποτυχία. Διακρίνετε τις αποχρώσεις του γκρι αντί να κατηγοριοποιείτε τα πράγματα ως καλά ή κακά.
2. Υπεργενίκευση
Είναι εύκολο να πάρουμε ένα συγκεκριμένο γεγονός και να το γενικεύσουμε για ολόκληρη τη ζωή μας. Εάν αποτύχατε να κλείσετε μια συμφωνία, ίσως να αποφασίσετε ότι: «Είμαι κακός στο να κλείνω συμφωνίες». Ή εάν ένα μέλος της οικογένειάς σας σάς συμπεριφέρεται άσχημα, μπορεί να σκεφτείτε: «Όλοι στην οικογένειά μου είναι αγενείς». Αντιληφθείτε τις περιπτώσεις όπου ένα γεγονός ισχύει μόνο για μία συγκεκριμένη κατάσταση και όχι για όλους τους τομείς της ζωής σας.
3. Απόρριψη του θετικού στοιχείου
Αν συμβούν εννιά καλά πράγματα και ένα κακό, μερικές φορές “απορρίπτουμε” τα καλά και επικεντρωνόμαστε στο κακό. Μπορεί να δηλώσουμε ότι η μέρα μας ήταν άσχημη, παρά τα θετικά που συνέβησαν, ή ακόμη να αναλογιστούμε την επίδοσή μας και να αποφασίσουμε ότι ήταν άθλια επειδή κάναμε ένα και μοναδικό λάθος. Αν απορρίπτετε τα θετικά, δε μπορείτε να κρατήσετε ρεαλιστική στάση απέναντι στην κατάσταση. Αναπτύξτε μία ισορροπημένη στάση δίνοντας προσοχή και στα θετικά και στα αρνητικά.
4. Διάβασμα της Σκέψης
Ποτέ δε μπορούμε να γνωρίζουμε με σιγουριά τι σκέφτονται οι άλλοι. Ωστόσο, όλοι μας, κατά καιρούς, υποθέτουμε ότι γνωρίζουμε τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό κάποιου άλλου. Το να σκεφτόμαστε πράγματα όπως «Πρέπει να σκέφτηκε ότι ήμουν βλάκας στη σύσκεψη», μας οδηγεί να εξάγουμε συμπεράσματα που δεν βασίζονται κατ’ ανάγκην στην πραγματικότητα. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι ίσως να μην κάνετε ακριβείς προβλέψεις όσον αφορά τις εντυπώσεις των άλλων ατόμων.
5. Καταστροφολογία
Κάποιες φορές θεωρούμε ότι τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα. Αν δεν επιτύχετε τους οικονομικούς σας στόχους κάποιο μήνα, ίσως σκεφτείτε: «Θα χρεοκοπήσω», ή «Δε θα έχω ποτέ αρκετά χρήματα για να βγω στη σύνταξη», παρότι τα στοιχεία δεν υποδεικνύουν στο ελάχιστο ότι η κατάσταση είναι τόσο φρικτή. Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούμε στην καταστροφολογία όταν κάνουμε αρνητικές σκέψεις. Όταν αρχίζετε να αφήνετε την απαισιοδοξία να σας κυριεύει, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι υπάρχουν πολλά διαφορετικά πιθανά αποτελέσματα.
6. Εκλογίκευση Συναισθημάτων
Τα συναισθήματά μας δε στηρίζονται πάντα στην πραγματικότητα, όμως συχνά υποθέτουμε ότι είναι λογικά. Αν φοβάστε να κάνετε μία αλλαγή στην καριέρα σας, μπορεί να υποθέσετε ότι «Αφού με τρομάζει, ίσως δεν πρέπει να αλλάξω δουλειά». Ή ακόμα, ίσως μπείτε στον πειρασμό να υποθέσετε ότι «Αφού νιώθω άχρηστος, μάλλον είμαι άχρηστος». Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζετε ότι τα συναισθήματα, όπως και οι σκέψεις, δε βασίζονται πάντα σε γεγονότα.
7. Ταμπέλες
Οι ταμπέλες σημαίνει ότι δίνετε ονομασία σε κάτι. Αντί να σκεφτείτε ότι «Έκανε ένα λάθος», βάζετε στον γείτονά σας την ταμπέλα του «βλάκα». Όταν βάζετε ταμπέλες σε άτομα και εμπειρίες, τους κατηγοριοποιείτε βασιζόμενοι σε μεμονωμένα περιστατικά. Προσέξτε πότε προσπαθείτε να κατηγοριοποιήσετε τα πράγματα και προσπαθήστε να αποφύγετε να βάζετε διανοητικές ταμπέλες στα πάντα.
8. Πρόβλεψη του μέλλοντος
Αν και κανένας μας δε γνωρίζει τι θα συμβεί στο μέλλον, ορισμένες φορές δοκιμάζετε να μαντέψετε τη μοίρα σας. Σκεφτόμαστε πράγματα όπως «Αύριο θα ντροπιαστώ», ή «Αν ξεκινήσω δίαιτα, το πιθανότερο είναι να ξαναπαχύνω». Αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί να οδηγήσει σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες, αν δεν είστε προσεχτικοί. Πριν γίνετε προφήτης κακών, υπενθυμίστε στον εαυτό σας όλες τις πιθανές εκβάσεις.
9. Προσωποποίηση
Όσο και αν θα θέλαμε να πούμε ότι δεν πιστεύουμε πως ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από εμάς, είναι εύκολο να προσωποποιούμε τα πάντα. Αν μία φίλη δεν επιστρέψει την κλήση σας, ίσως υποθέσετε ότι «Πρέπει να είναι θυμωμένη μαζί μου», ή αν ένας συνάδελφος είναι κακοδιάθετος, ίσως καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι «Δε με συμπαθεί». Όταν πιάνετε τον εαυτό σας να εξατομικεύει καταστάσεις, πάρτε λίγο χρόνο να βρείτε και άλλους πιθανούς παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τις συνθήκες.
10. Εξιδανίκευση του Μη Πραγματικού
Οι άδικες συγκρίσεις μεταξύ ημών και άλλων ατόμων μπορούν να καταστρέψουν τα κίνητρά μας. Αν ασχολούμαστε με κάποιον που έχει σημειώσει πολλές επιτυχίες, και σκεφτόμαστε «Θα έπρεπε να είμαι σε θέση να το κάνω αυτό», δε μας βοηθά, ιδιαίτερα αν αυτό το άτομο στην πορεία υπήρξε τυχερό ή διέθετε ορισμένα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Αντί να συγκρίνετε τη ζωή σας με κάποιου άλλου, επικεντρωθείτε στο δικό σας δρόμο προς την επιτυχία.
Διόρθωση των Διεργασιακών Λαθών
Άπαξ και αναγνωρίσετε τα λάθη, μπορείτε να αρχίσετε την προσπάθεια να αμφισβητήσετε αυτού του είδους τις σκέψεις. Ψάξτε για εξαιρέσεις στον κανόνα και συλλέξτε στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι οι σκέψεις σας δεν ανταποκρίνονται 100% στην πραγματικότητα. Έπειτα, μπορείτε να ξεκινήσετε την αντικατάστασή τους με πιο ρεαλιστικές σκέψεις.
Σκοπός σας δε χρειάζεται να είναι η αντικατάσταση των αρνητικών σκέψεων με υπερβολικά ιδανικές ή θετικές σκέψεις. Αντ’ αυτού, αντικαταστήστε τις με ρεαλιστικές σκέψεις. Για να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης σας θα χρειαστεί, αρχικά, να καταβάλλετε αρκετή προσπάθεια, όμως, με την εξάσκηση, θα παρατηρήσετε μεγάλες αλλαγές ⎯όχι μόνο στον τρόπο σκέψης σας, αλλά και στον τρόπο που αισθάνεστε και συμπεριφέρεστε. Μπορείτε να συμφιλιωθείτε με το παρελθόν, να κοιτάξετε το παρόν διαφορετικά, και να σκεφτείτε το μέλλον σας με τρόπο υποστηρικτικό προς την επίτευξη των στόχων σας.
Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω: